موسیقی محلی، صدای زنده فرهنگ، تاریخ و هویت مردمان یک سرزمین است. این نوع موسیقی، برخاسته از دل مردم و روایتگر زندگی روزمره، آیین‌ها، شادی‌ها و غم‌های جوامع گوناگون است. برخلاف موسیقی رسمی یا کلاسیک که از قوانین و تکنیک‌های پیچیده پیروی می‌کند، موسیقی محلی ساده، خودجوش و پر از احساسات بومی است. در ادامه این مطلب از آموزشگاه موسیقی اسدالله ملک می‌خواهیم بدانیم موسیقی محلی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
موسیقی محلی چیست؟
موسیقی محلی (فولکلوریک)، نوعی از موسیقی است که به‌صورت شفاهی و سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و معمولاً مربوط به منطقه، قوم یا فرهنگ خاصی است. این نوع موسیقی بازتاب‌دهنده باورها، زبان، آداب‌ورسوم و شرایط جغرافیایی و تاریخی همان منطقه می‌باشد. موسیقی محلی که با ابزارهای بومی نواخته می‌شود دارای سبک و مضامین خاص خود است. این زبان مشترک اغلب از طریق اجراهای زنده در محافل محلی گسترش می‌یابد. به‌طورکلی ویژگی‌های موسیقی محلی عبارت‌اند از:
ریشه در فرهنگ و زندگی مردم
این نوع از موسیقی برخلاف موسیقی آکادمیک، بر پایه زندگی واقعی، باورهای مذهبی، کشاورزی، کوچ‌نشینی، مراسم عروسی، سوگواری و آیین‌های سنتی مردم شکل گرفته است.
انتقال شفاهی
در موسیقی محلی، نت‌نویسی و آموزش رسمی وجود ندارد. هنرمندان محلی این موسیقی را با گوش سپردن، تکرار و تمرین از نسل‌های قبلی یاد می‌گیرند.
سادگی و روانی
ملودی‌ها و اشعار موسیقی محلی معمولاً ساده، قابل فهم و روان هستند. همین ویژگی آن را برای مردم عادی جذاب و دل‌نشین می‌کند.
زبان و لهجه بومی
در این نوع موسیقی، زبان محلی و گویش‌های قومی به کار می‌رود که اصالت فرهنگی آن منطقه را حفظ می‌کند. همین موضوع باعث شده موسیقی محلی ابزاری مهم برای حفظ زبان‌های در حال فراموشی باشد.
سازهای بومی
موسیقی محلی معمولاً با سازهایی نواخته می‌شود که در همان منطقه ساخته و استفاده می‌شوند؛ مانند قوپوز در آذربایجان، دف و تنبور در کردستان، سورنا و دهل در لرستان و بلوچستان، نی‌لبک و دوتار در ترکمن‌صحرا و…
مضامین احساسی و اجتماعی
اشعار این موسیقی پر از روایت‌های عاشقانه، حماسی، طنزآمیز یا سوگناک است. برخی از آن‌ها برای کار، برخی برای جشن و برخی در سوگواری‌ها اجرا می‌شوند.
تنوع زیاد
موسیقی محلی چیست؟ هر منطقه جغرافیایی موسیقی محلی خاص خود را دارد. برای مثال در ایران، موسیقی کردی، لری، آذری، بلوچی، ترکمنی، گیلکی، جنوبی، و مازندرانی همگی رنگ و بوی خاص خود را دارند.
انواع موسیقی محلی در سراسر جهان
موسیقی محلی (Folk Music) یکی از اصیل‌ترین اشکال هنری بشر است که بازتاب‌دهنده تاریخ، فرهنگ، زبان و باورهای جوامع گوناگون است. هر کشور و قوم، موسیقی بومی خاص خود را دارد که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و به‌مرور تبدیل به بخشی از هویت ملی آن مردم شده است. تنوع این نوع از موسیقی در جهان بسیار زیاد است و هر منطقه جغرافیایی سبک موسیقی خاص خود را دارند. به همین دلیل طبقه‌بندی انواع موسیقی محلی کمی پرچالش و دشوار می‌باشد؛ بنابراین در این مطلب تنها به بررسی نمونه‌هایی از موسیقی‌های محلی مهم و شناخته‌شده در نقاط مختلف جهان می‌پردازد.
اروپایی: در برگیرنده مجموعه‌ای از سبک‌های موسیقی سنتی و بومی، کشورهای مختلف اروپایی از ایرلند، اسکاتلند تا اسپانیا و یوگسلاوی است. سازهای سنتی خاص اروپایی شامل گایتا (نوعی نی‌انبان اسپانیایی)، ویولن ایرلندی، آکاردئون فرانسوی، نی‌لبک، یا بالالایکا در روسیه هستند.
آفریقایی: از غنی‌ترین و ریشه‌دارترین موسیقی‌های جهان محسوب می‌شود. ریتم‌های پیچیده، کوبش‌های قوی و هم‌سرایی گروهی با سازهای خاص مانند جمبه، کُرا، بالافون، نی آفریقایی از ویژگی‌های موسیقی محلی آفریقا است.
آسیایی: موسیقی محلی در قاره کهن تنوع عظیمی دارد. کابوکی موسیقی سنتی ژاپن، راگاها (هند) تا موسیقی محلی ایرانی هرکدام ویژگی‌ها و ابزارهای خاص خود را دارند. برخی از معروف‌ترین آلات موسیقی این قاره عبارت‌اند از:
- سازهای مهم چین: ارهو (ویولن چینی)، گوجنگ (سنتور چینی)، پیپا (عود چینی).
- ژاپن: شامیسن، کوتو، فلوت شاکوهاچی و طبل تایکو.
- هند: سازهایی چون طبله، سیتار، سرود، بامبی و دوتارا.
- ایران: نی‌انبان، دمام، دف، تنبور، شمشا.، کمانچه، نی، دهل و …
آمریکا: موسیقی محلی چیست؟ این موسیقی با ریتم‌های پرشور و رقص همراه است از مکزیک تا آرژانتین انواع مختلفی از موسیقی محلی مانند مارچا، تانگو، سامبا و… وجود دارد. متداول‌ترین سازهای شامل بانجو، ویولن، گیتار آکوستیک، هارمونیکا می‌باشند.
نتیجه‌گیری
موسیقی محلی هر منطقه، صدای منحصربه‌فردی از زندگی، فرهنگ، و تاریخ آن سرزمین است. در دنیایی که روزبه‌روز به سمت یکنواختی فرهنگی می‌رود، شناخت و حفظ موسیقی‌های محلی به منزله پاسداری از تنوع فرهنگی بشریت است. این گنجینه‌های معنوی، پلی میان نسل‌ها و ملت‌ها هستند و ارزش شنیدن، یادگیری و ثبت شدن را دارند.