Posts in category: موسیقی ملل

موسیقی پاپ، یکی از پرطرفدارترین و پرنفوذترین سبک‌های موسیقی در دنیای معاصر است. سبکی که از خیابان‌های لندن تا استیج‌های لس‌آنجلس، از رادیوهای خانگی تا اپلیکیشن‌های موسیقی، همه جا حضور دارد. اما این سبک چگونه شکل گرفت؟ چه مسیری را طی کرد تا به محبوب‌ترین ژانر موسیقی دنیا تبدیل شود؟ و چه سازهایی، صدای ماندگار پاپ را می‌سازند؟ در این مقاله از آموزشگاه ملک با هم به بررسی تاریخچه و سازهای پرکاربرد در موسیقی پاپ می‌پردازیم.

تولد موسیقی پاپ

کلمه “پاپ” برگرفته از واژه‌ “Popular” به معنی “عامه‌پسند” است. بنابراین، موسیقی پاپ در اصل به موسیقی‌ اطلاق می‌شود که برای عموم مردم قابل‌فهم، ساده، و جذاب می‌باشد. اما به عنوان یک ژانر مستقل، موسیقی پاپ در اواسط قرن بیستم شکل گرفت، به‌ویژه از دهه‌ ۱۹۵۰ میلادی، زمانی که موسیقی راک اند رول و سبک‌های سنتی‌تر به یک موسیقی جوان‌پسند، ریتم‌دار و ساده‌تر ترکیب شدند.

اولین موج واقعی موسیقی پاپ در بریتانیا و آمریکا آغاز شد. گروه‌هایی مانند The Beatles و The Beach Boys در دهه ۶۰ میلادی، ساختار موسیقی پاپ را با ترکیب هارمونی‌های جذاب، شعرهای ساده و ملودی‌های دل‌نشین پایه‌گذاری کردند.

در دهه‌های ۷۰ و ۸۰، موسیقی پاپ دچار رشد و تحول عظیمی شد. در 1970 سبک پاپ راک خلق شد و این سبک به مردمی شدن آن کمک بسیاری نمود. سپس در 1980، مایکل جکسون، که به عنوان “پادشاه پاپ” شناخته می‌شود، با آلبوم‌هایی مانند Thriller نه‌تنها موفقیت تجاری بی‌سابقه‌ای کسب کرد، بلکه استانداردهای تولید موسیقی پاپ را به سطحی جدید رساند. در همین دوران، مدونا نیز با خلق تصویری جدید از پاپ زنانه، قواعد جدیدی در این ژانر نوشت.

در دهه‌های بعد، موسیقی پاپ با ورود تکنولوژی، الکترونیک، هیپ‌ها و R&B تحول بیشتر یافت. هنرمندانی مانند بریتنی اسپیرز، جاستین تیمبرلیک، ریانا، تیلور سوئیفت و اد شیرن نسل‌های جدید پاپ را هدایت کردند.

ویژگی‌های موسیقی پاپ

موسیقی پاپ به دلیل سادگی، تکرارپذیری و ملودی‌های گوش‌نواز، خیلی سریع در ذهن مخاطب باقی می‌ماند. ساختار قطعات پاپ باعث می‌شود آهنگ‌ها به‌راحتی قابل حفظ‌کردن و هم‌خوانی باشند؛ موضوعی که موفقیت تجاری پاپ را تضمین می‌کند. قبل از معرفی سازهای پرکاربرد در موسیقی پاپ بهتر است با برخی از ویژگیهای این سبک مدرن آشنا شویم:

• برخورداری از ریتم ملودیک و جذاب
• ساختار مشخص، ساده و گیرا
• موضوعات متنوع
• قابلیت تولید با تجهیزات حرفه ای و پیشرفته

سازهای پرکاربرد در موسیقی پاپ

یکی از دلایل تنوع در موسیقی پاپ، استفاده‌ گسترده و خلاقانه از انواع سازهاست. همچنین این ژانر دارای صدایی شفاف و تاثیرگذار است زیرا با استفاده از تجهیزات حرفه‌ای، مدرن و با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته تولید می‌شود.  در ادامه به معرفی مهم‌ترین سازهای مورد استفاده در موسیقی POP می‌پردازیم:

۱. گیتار الکتریک

گیتار الکتریک، به‌ویژه در دهه‌های ۷۰ و ۸۰، نقش مهمی در موسیقی پاپ ایفا می‌کرد. حتی در آهنگ‌های پاپ مدرن نیز ریف‌ها و آرپژهای گیتار در پس‌زمینه شنیده می‌شوند

2. گیتار آکوستیک

بسیاری از آهنگ‌های پاپ احساسی با گیتار آکوستیک شروع یا اجرا می‌شوند. این ساز برای بخش‌های آرام و شاعرانه آهنگ بسیار مؤثر است.

3.پیانو و کیبورد

چه در ساخت ملودی و چه در اجرای زنده، پیانو ابزار قدرتمندی در دستان هنرمندان پاپ است. کیبوردهای دیجیتال نیز امکان ترکیب با سینتی‌سایزرها را فراهم می‌کنند.

4. بیس (Bass Guitar)

خط بیس نقش پنهان ولی حیاتی در موسیقی پاپ دارد. یک بیس قوی می‌تواند انرژی آهنگ را چندین برابر کند.

5. سینتی‌سایزر (Synthesizer)

سینتی‌سایزرها از دهه‌ی ۸۰ به بعد ستون اصلی موسیقی پاپ شدند. آن‌ها امکان خلق صداهای جدید و منحصر به فرد را فراهم می‌کردند و رنگ خاصی به موسیقی پاپ بخشیدند.

6. درام کیت (Drum Kit) و درام ماشین‌ها

ریتم در موسیقی پاپ بسیار اهمیت دارد. درام کیت‌های سنتی و مدرن (به‌ویژه در کنسرت‌ها) و درام ماشین‌ها در استودیو، نقش اصلی در ساخت بیت‌های جذاب و قابل رقص را دارند.

۷. سازهای دیجیتال و الکترونیک

سازهای دیجیتال و الکترونیک از جمله سازهای پرکاربرد در موسیقی پاپ هستند. در POP مدرن، بسیاری از صداها توسط نرم‌افزارها و پلاگین‌های دیجیتال تولید می‌شوند. برنامه‌هایی مانند Ableton Live ، Logic Pro یا FL Studio  نقش مهمی در تولید آهنگ‌های پاپ دارند.

سخن آخر

موسیقی پاپ، بیش از آن‌که یک سبک مشخص باشد، یک زبان جهانی برای بیان احساسات، قصه‌ها، شادی‌ها و گاه غم‌ها است. از دهه ۵۰ میلادی تاکنون، پاپ پیوسته تغییر کرده، با فرهنگ‌ها و فناوری‌های گوناگون ترکیب شده و نسل به نسل، طرفداران خود را پیدا کرده است.

با نگاهی به سازهایی که در POP استفاده می‌شوند، درمی‌یابیم که این سبک، پلی میان موسیقی سنتی و مدرن، میان سازهای آکوستیک و دیجیتال است. همین انعطاف و تنوع باعث شده که پاپ تا به امروز در اوج بماند.

ساز ویلن (Violin) یکی از پرآوازه‌ترین و پرکاربردترین سازهای زهی-آرشه‌ای در موسیقی کلاسیک و سایر سبک‌های موسیقی است. این ساز با صدای گرم، پرقدرت و انعطاف‌پذیر خود، جایگاهی ممتاز در ارکسترهای سمفونیک، گروه‌های موسیقی مجلسی و حتی موسیقی سنتی و فولکلور در نقاط مختلف جهان یافته است. این مقاله از آموزشگاه موسیقی اسدالله ملک قصد دارد شما را با ساز ویلن و ویژگی‌های آن آشنا نماید. بنابراین اگر علاقه به این ساز دارید، توصیه می کنیم این مقاله را مطالعه کنید.

مختصری درباره تاریخچه ویلن

پیشینه ویلن به قرن شانزدهم میلادی و به کشور ایتالیا باز می‌گردد. سازهایی مانند ربک (Rebec) و ویولا دا گامبا (Viola da gamba) اجداد تاریخی ویلن محسوب می‌شوند. در سده‌های هفدهم و هجدهم، با ظهور سازنده های بزرگ ویلن همچون آنتونیو استرادیواری (Stradivari) و جوزپه گوارنری (Guarneri)، این ساز به اوج تکامل فنی و هنری خود رسید. بسیاری از سازهای ساخت این اساتید امروزه جزو گران‌قیمت‌ترین و ارزشمندترین آلات موسیقی جهان محسوب می‌شوند.

آناتومی ویلن

ویلن ساز زیبا و کوچکی است که دارای ساختار پیچیده‌ای می‌باشد. صدای گرم و غنی این ساز به دلیل طراحی هوشمندانه و خاص آن است. هنرجویان با شناخت ویژگیها و اجزای ویلن می‌توانند هم این ساز را بهتر یاد بگیرند و هم مناسب‌تر از آن نگهداری نمایند. به طورکلی ویلن از چهار بخش اصلی تشکیل شده است:

• بدنه: (Body) این بخش شامل صفحه رویی (معمولاً از چوب صنوبر)، صفحه پشتی (اغلب از چوب افرا)، و زوارها و کلاف‌های کناری  است.
• گردن و دسته :(Neck & Fingerboard) معمولا دسته‌ ویلن از چوب افرا ساخته می‌شود و صفحه‌ انگشت‌گذاری (Fingerboard)  یک تکه چوب سیاه رنگ است که جنس آن از آبنوس می‌باشد. گردن ویلن بدنه را به جعبه و طومار متصل می‌نماید.
• آرشه :(Bow) معمولاً از چوب پرنامبوکو یا چوب مصنوعی، با موی اسب طبیعی برای اصطکاک روی سیم‌ه ساخته می‌شود.
• سیم‌ها (Strings) : ویلن چهار سیم دارد که از زیرترین به بم‌ترین عبارت‌اند از E، A، D، سیم‌ها از جنس فولاد، روده یا ترکیبات مصنوعی مانند نایلون هستند.

در ادامه به ساز ویلن و ویژگی‌های آن خواهیم پرداخت تا علاقه‌مندان بیشتر با این ساز محبوب ارکستر آشنا شوند.

ساز ویلن و ویژگی‌های آن

ویلن سازی است که تلفیقی از ظرافت، قدرت و پیچیدگی فنی را در خود جای داده است. چه در موسیقی کلاسیک غربی و چه در قالب‌های بومی، این ساز توانسته جایگاهی ماندگار و تأثیرگذار پیدا کند. برخی از ویژگی‌های برجسته ویلن عبارت‌اند از:

• دامنه صوتی بالا: گستره‌ صوتی ویلن حدود چهار اکتاو است.
• قابلیت بیان بالا : ویلن از طریق ویبراتو، تغییرات دینامیکی و تنوع در تکنیک‌های آرشه‌کشی، توانایی بالایی در بیان احساسات موسیقایی دارد.
• انعطاف‌پذیری در سبک های مختلف: از موسیقی کلاسیک گرفته تا جاز، راک، موسیقی فیلم و فولکلور در کشورهای مختلف از ویلن استفاده می شود.

تکنیک‌های نوازندگی

یادگیری ویلن نیازمند تمرین مستمر، درک دقیق از تئوری موسیقی و حساسیت شنیداری بالا است، اما در عوض، نوازنده را قادر می‌سازد تا طیفی وسیع از احساسات و روایت‌ها را به شنونده منتقل کند. نوازندگی ویلن تکنیک‌های متعددی را شامل می‌شود که هر یک برای خلق حالات مختلف موسیقایی به کار می‌روند:

• آرشه‌کشی: (Bowing) شامل تکنیک‌هایی مانند دِتاشه، اسپیکاتو، لِگاتو و مارتیله.
• ویبراتو : (Vibrato) ایجاد لرزش ظریف در صدا با حرکت انگشت روی سیم.
• پیتزیکاتو :(Pizzicato) نواختن سیم‌ها با انگشت به‌جای آرشه.
• دابل‌استاپ و کُردها: نواختن هم‌زمان دو یا چند نت.

نقش ویلن در ارکستر چیست؟

در ارکستر سمفونیک، ویلن معمولاً به دو بخش ویلن اول و دوم تقسیم می‌شود. ویلن اول‌ها نقش لیدر ملودیک را دارند و معمولاً ملودی اصلی را اجرا می‌کنند، در حالی‌که ویلن دوم‌ها معمولاً هارمونی‌ها و خط دوم موسیقی را می‌نوازند. به طور کلی ویلن‌ها نقش کلیدی در شکل‌دهی به رنگ و ساختار صوتی ارکستر دارند.

جایگاه ویلن در موسیقی ایران

ساز ویلن و ویژگی‌های آن را با بررسی جایگاه این ساز در موسیقی ایران ادامه می‌دهیم. هرچند ویلن سازی غربی است، اما در قرون گذشته به طور گسترده‌ای وارد موسیقی ایرانی شده و نوازندگان برجسته‌ای مانند ابوالحسن صبا، روح‌الله خالقی و اسدالله ملک، این ساز را با دستگاه‌ها و گوشه‌های موسیقی ایرانی تطبیق داده‌اند. تکنیک‌هایی نظیر استفاده از کوک‌های خاص و ویبراتوی شرقی به این تطبیق کمک کرده‌اند.

نتیجه گیری

یادگیری ویلن به‌دلیل ظرافت بالا و تکنیک‌های پیچیده، کمی دشوار است و خودآموزی به‌تنهایی در سطح مقدماتی بسیار دشوار و اغلب بی‌نتیجه می‌باشد. زیرا ویلن برخلاف بسیاری از سازها دارای فاصله‌های مطلق و دقیق بدون علامت مشخص روی دسته است. این بدان معناست که نوازنده باید با گوش‌دادن دقیق و تمرین مستمر جای هر نت را روی دسته یاد بگیرد. بنابراین استفاده از تجربیات و راهنمایی های یک استاد مجرب در مراحل مختلف آموزش بسیار مفید است.

موسیقی محلی، صدای زنده فرهنگ، تاریخ و هویت مردمان یک سرزمین است. این نوع موسیقی، برخاسته از دل مردم و روایتگر زندگی روزمره، آیین‌ها، شادی‌ها و غم‌های جوامع گوناگون است. برخلاف موسیقی رسمی یا کلاسیک که از قوانین و تکنیک‌های پیچیده پیروی می‌کند، موسیقی محلی ساده، خودجوش و پر از احساسات بومی است. در ادامه این مطلب از آموزشگاه موسیقی اسدالله ملک می‌خواهیم بدانیم موسیقی محلی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

موسیقی محلی چیست؟

موسیقی محلی (فولکلوریک)، نوعی از موسیقی است که به‌صورت شفاهی و سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و معمولاً مربوط به منطقه، قوم یا فرهنگ خاصی است. این نوع موسیقی بازتاب‌دهنده باورها، زبان، آداب‌ورسوم و شرایط جغرافیایی و تاریخی همان منطقه می‌باشد. موسیقی محلی که با ابزارهای بومی نواخته می‌شود دارای سبک و مضامین خاص خود است. این زبان مشترک اغلب از طریق اجراهای زنده در محافل محلی گسترش می‌یابد. به‌طورکلی ویژگی‌های موسیقی محلی عبارت‌اند از:

ریشه در فرهنگ و زندگی مردم

این نوع از موسیقی برخلاف موسیقی آکادمیک، بر پایه زندگی واقعی، باورهای مذهبی، کشاورزی، کوچ‌نشینی، مراسم عروسی، سوگواری و آیین‌های سنتی مردم شکل گرفته است.

انتقال شفاهی

در موسیقی محلی، نت‌نویسی و آموزش رسمی وجود ندارد. هنرمندان محلی این موسیقی را با گوش سپردن، تکرار و تمرین از نسل‌های قبلی یاد می‌گیرند.

سادگی و روانی

ملودی‌ها و اشعار موسیقی محلی معمولاً ساده، قابل فهم و روان هستند. همین ویژگی آن را برای مردم عادی جذاب و دل‌نشین می‌کند.

 زبان و لهجه بومی

در این نوع موسیقی، زبان محلی و گویش‌های قومی به کار می‌رود که اصالت فرهنگی آن منطقه را حفظ می‌کند. همین موضوع باعث شده موسیقی محلی ابزاری مهم برای حفظ زبان‌های در حال فراموشی باشد.

 سازهای بومی

موسیقی محلی معمولاً با سازهایی نواخته می‌شود که در همان منطقه ساخته و استفاده می‌شوند؛ مانند  قوپوز در آذربایجان، دف و تنبور در کردستان، سورنا و دهل در لرستان و بلوچستان، نی‌لبک و دوتار در ترکمن‌صحرا و…

مضامین احساسی و اجتماعی

اشعار این موسیقی پر از روایت‌های عاشقانه، حماسی، طنزآمیز یا سوگناک است. برخی از آن‌ها برای کار، برخی برای جشن و برخی در سوگواری‌ها اجرا می‌شوند.

تنوع زیاد

موسیقی محلی چیست؟ هر منطقه جغرافیایی موسیقی محلی خاص خود را دارد. برای مثال در ایران، موسیقی کردی، لری، آذری، بلوچی، ترکمنی، گیلکی، جنوبی، و مازندرانی همگی رنگ و بوی خاص خود را دارند.

انواع موسیقی محلی در سراسر جهان

موسیقی محلی (Folk Music) یکی از اصیل‌ترین اشکال هنری بشر است که بازتاب‌دهنده تاریخ، فرهنگ، زبان و باورهای جوامع گوناگون است. هر کشور و قوم، موسیقی بومی خاص خود را دارد که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و به‌مرور تبدیل به بخشی از هویت ملی آن مردم شده است. تنوع این نوع از موسیقی در جهان بسیار زیاد است و هر منطقه جغرافیایی سبک موسیقی خاص خود را دارند. به همین دلیل طبقه‌بندی انواع موسیقی محلی کمی پرچالش و دشوار می‌باشد؛ بنابراین در این مطلب تنها به بررسی نمونه‌هایی از موسیقی‌های محلی مهم و شناخته‌شده در نقاط مختلف جهان می‌پردازد.

اروپایی: در برگیرنده مجموعه‌ای از سبک‌های موسیقی سنتی و بومی، کشورهای مختلف اروپایی از ایرلند، اسکاتلند تا اسپانیا و یوگسلاوی است. سازهای سنتی خاص اروپایی شامل گایتا (نوعی نی‌انبان اسپانیایی)، ویولن ایرلندی، آکاردئون فرانسوی، نی‌لبک، یا بالالایکا در روسیه هستند.

آفریقایی: از غنی‌ترین و ریشه‌دارترین موسیقی‌های جهان محسوب می‌شود. ریتم‌های پیچیده، کوبش‌های قوی و هم‌سرایی گروهی با سازهای خاص مانند جمبه، کُرا، بالافون، نی آفریقایی از ویژگی‌های موسیقی محلی آفریقا است.

آسیایی: موسیقی محلی در قاره کهن تنوع عظیمی دارد. کابوکی موسیقی سنتی ژاپن، راگاها (هند) تا موسیقی محلی ایرانی هرکدام ویژگی‌ها و ابزارهای خاص خود را دارند. برخی از معروف‌ترین آلات موسیقی این قاره عبارت‌اند از:

• سازهای مهم چین: ارهو (ویولن چینی)، گوجنگ (سنتور چینی)، پیپا (عود چینی).
• ژاپن: شامیسن، کوتو، فلوت شاکوهاچی و طبل تایکو.
• هند: سازهایی چون طبله، سیتار، سرود، بامبی و دوتارا.
• ایران: نی‌انبان، دمام، دف، تنبور، شمشا.، کمانچه، نی، دهل  و …

آمریکا: موسیقی محلی چیست؟ این موسیقی با ریتم‌های پرشور و رقص همراه است از مکزیک تا آرژانتین انواع مختلفی از موسیقی محلی مانند مارچا، تانگو، سامبا و… وجود دارد. متداول‌ترین سازهای شامل بانجو، ویولن، گیتار آکوستیک، هارمونیکا می‌باشند.

نتیجه‌گیری

موسیقی محلی هر منطقه، صدای منحصربه‌فردی از زندگی، فرهنگ، و تاریخ آن سرزمین است. در دنیایی که روزبه‌روز به سمت یکنواختی فرهنگی می‌رود، شناخت و حفظ موسیقی‌های محلی به منزله پاسداری از تنوع فرهنگی بشریت است. این گنجینه‌های معنوی، پلی میان نسل‌ها و ملت‌ها هستند و ارزش شنیدن، یادگیری و ثبت شدن را دارند.